Çocukların korkularının nedenleri ve bu korkularla baş edebilmeleri için tavsiyeler

SORU:

İyi günler. 6 yaşındaki çocuğumun birkaç aydır korku problemi var. Gündüz bile olsa, küçük kardeşiyle bile kalamıyor. Babası uyuyorsa yine odada kalamıyor. Lavaboya yalnız başına gidemiyor. Ben odadan çıkacağım zaman panikle beni takip etmeye çalışıyor. Bu hareketi kardeşini de korkutuyor. Arkadaşıyla birlikteyken animasyon bir film seyretmişler. Önce filmin çok komik olduğunu söyledi. Hatta babasından ısrarla bizim bilgisayara da yüklemesini istedi. Sonra o gece bir kâbus gördü. O günden beri de çok korkuyor. Heimde kalıyoruz. Mutfak odadan bağımsız bir yerde. Yemek yapacağım zaman odayla mutfak arasında gidip gelmek zorunda kalıyorum. Korkuyla koşar adım beni takip etmesinden rahatsız oluyorum. Bu tavrı iş yükümü daha da arttırdığı için ben de strese giriyorum. Yanlış olduğunu bilsem de artık bu durum bana çok zor gelmeye başladı. Sürekli bir şeyleri yetiştirme çabası beni yoruyor. Bazen çıldıracak gibi oluyorum. Yaşam sevincimin azaldığını düşünüyorum..
Hem kızımın hem benim durumumu değerlendirirseniz sevinirim. Hayırlı günler.

 CEVAP:

Korkular söz konusu olduğunda, algı çok önemlidir. Aynı korku filmini izleyen iki kişi farklı duygusal tepkiler verir. Çünkü herkes filmin her bir karesini  kendi bakış açısına, kendi geçmişine, güvensizliklerine ve inançlarına göre algılar.

Aile yaşantısında meydana gelen veya gelebilecek ani değişiklikler, çocuklarda korkuya neden olur. Gerek şu ana kadar yaşadıklarınız, gerekse içinde bulunduğunuz heim şartları ve bu konularda çocuğun yanında yaptığınız endişeli konuşmalar çocukta korkuyu artırır. Olaylar karşısında göstermiş olduğunuz tepkiler çocukları doğrudan etkiler. Çocuklar sizin söylediklerinizden daha ziyade beden dilinize bakarlar. Örneğin kapı çaldığında aniden irkilmeniz, telefon ile konuşurken canınızı sıkan bir haber karşısında mimikleriniz bile onları etkiler.
 Çocuklar bazen korkularının kaynağını gerçekten bilemeyebilir, neden korktuklarını tam olarak tanımlayamazlar; tanımlayamadıkları bir şeyi de açıklayamazlar. Korkularına dair güçlü bir hisleri olabilir; siz somut bir sebep istediğinizde, size de mantıklı gelebilecek sebepler üretebilirler. Ancak bunun için bir neden belirleyemezler.
Çocuklar bazen  korkularının sebebini bilseler bile bunu dilleriyle ifade edemezler. Anne babalarını hayal kırıklığına uğratmamak ve eleştirilmemek için  asıl korkuttukları şeyleri söylemeye çekinirler.
Ebeveynlerin “bıktım sizlerden” “Allah canımı alsa da kurtulsam” gibi konuşmaları çocukların korkularından utanmalarına ve suçluluk duymalarına neden olur. Bu söylem, karşı tarafın vicdanını harekete geçirmesinden daha ziyade daha çok korkmasına neden olur.   Anne babanın duruşu, çocukların haline olumlu etki yapar.

 Tespitler-Tavsiyeler

1. Çocuğunuzun korkularını irrasyonel olarak yorumluyor olabilir misiniz? Yani çocuğunuz yalnız kaldığında bir iskelet  görme korkusundan daha ziyade, farklı korkular yaşıyor olabilir mi?

2. Kendi başına kalmaktan korkmanın aptalca olduğuna inandığını düşünüyorsa, bu sizinle açıkça konuşmasını zorlaştırabilir. Çocuğunuzun korkularıyla empati kurup, onun korku ve endişelerini tamamen anladığınızı ve onun bu davranışını anlayışla karşıladığınızı hissetmesine izin verebilirsiniz.

3. Çocuğunuzun görmüş olabileceğini düşündüğünüz iskelet veya her ne ise onun hakkında konuşun. İyice dinleyin ve ondan “nerede gördün? Ne gördün?” gibi o andaki duygularını tarif etmesini isteyin. Böylelikle kızınızın nelerden korktuğunu, rasyonel ve reel olarak görmüş, duymuş ve tanımlamış olacaksınız.

4. Çocuğunuza ilk ne zaman korkmaya başladığını ve o zaman  " Odada kendi başına mıydın? Saat kaçtı?” gibi ilk korktuğu anı tasvir etmesini sağlayarak, korkunun temel noktasını bulmaya çalışın.

5. Çocuğunuza bu korkusunun normal olduğunu ve o gün “bizler başka odadaydık veya senin yanında değildik, hepimizin burada olmadığını  düşündün ve çok korktun.” Bir gölge veya hangi objeyi görmüşse “Sen onun iskelet  olduğunu düşündün... Deyip İÇ DÜNYASINDA GÜVEN OLUŞTURUN.

6. Bu şekilde konuşursanız, çocuğunuz korkusunun kaynağı ile ilgili daha fazla konuştuğunu göreceksiniz.

7. Çocuğunuza sunabileceğiniz duygusal desteğin yanı sıra, çeşitli sosyal, sportif, eğlenceli faaliyetlere katmanız, onun günlük yaşantısında farklı şeyleri konuşmasını sağlamanıza yardımcı olacaktır.

 Sonuç:

Ebeveynler “Çok fazla  güven vermeye çalışırsak, çocuklar güvencelerimizi reddedebilirler,” “çocuklar bize aslında inanmıyorlar ama onlar ile konuşurken sanki o an inanıyormuş gibi yapıyorlar” şeklinde düşünürler.  Her iki düşünce de yanlıştır. Lütfen sabırlı olup, çocuğunuzun gözlerinin içine bakarak ve kimi zaman ellerini tutarak, onların güvende olduklarını hissettirmeye çalışın. Bunu sık sık yapmaya çalışın. Sakin ve anlayışlı bir tavırla, korkularını anladığınızı ve kabul ettiğinizi çocuğunuza hissettirebilirseniz,  ona güvence vermiş olacak ve onu rahatlatacaksınız. Sorunlar daha öngörülebilir hale geldiğinde, çocuklar korkularını  genellikle azaltma ve güvenlik duygularını artırma eğilimine girerler.

Kendi durumunuz ile ilgili, bizim tavsiyemiz öncelikle mutlaka bir uzman desteği almanız gerekir.
Yazdıklarınızdan çok ciddi bir stres altında olduğunuz anlaşılıyor. Kendinizi rahatlatacak faaliyetler bulmalı ve kendinize vakit ayırmalısınız. Bu konuyu eşiniz ile görüşüp destek almalısınız.

Sağlık, mutluluk ve huzur dolu günler dileriz.
Psikolojik Destek Ekibi