Travma Sonrası ile Başetme Tavsiyeleri

SORU:
Bazı bayan katılımcılarımızdan gelen sorularda özetle:
-  TR’de iken eşlerinin saygın bir mesleği olduğu,
- Eşlerinin bu meslek ve statülerini kaybettikleri için şu an bir sarsıntı yaşadıkları,
- Bu sarsıntının etkisi ile eşlerinin “dil öğrenme” ve “sosyal adaptasyon” konularında isteksiz oldukları,
- Kocalarının özgüven problemi yaşadığı,
- Kocalarının bu durumuna üzüldükleri,
- Onları nasıl motive edeceklerini bilemedikleri,
- Bayan olarak kendilerinin dil vb. konularda kocalarından daha önde olmaları nedeni ile aile içerisinde zaman zaman ufak sıkıntılar yaşadıkları vb. sorular geldi. Bu sorulara ortak bir cevap hazırladık ve sizlerle paylaşıyoruz.
 CEVAP
Öncelikle bu durumu iki bölümde incelemenin faydalı olacaktır. Birincisi; soruyu soran kişi açısından, ikincisi ise soruyu soran kişinin eşi açısından...
Hayatta, beklenmedik anda yaşanan olumsuz ani değişimler kişide travma oluşturabiliyor. Birey yaşadığı bu duruma karşı kendinde bir mücadele mekanizması kuruyor. Bunun bazısı sağlıklı iken bazı yöntemler kısa süreli sağlıklı oluyor. Bazı baş etme yöntemleri ise büsbütün sağlıksız olabiliyor. Travma sonrası ilk dönem yaşanan olayın üzerinde fazla durulmaması başlangıç aşaması için sağlıklı bir yöntemdir. Ancak üzerinden zaman geçmesine rağmen yaşananları yok sayma, kişide kaçınma davranışı meydana getirir ve çözümü sağlıksız kılar.
"Travma sonrası" ile ilgili daha önce Psikolojik Destek Gruplarında yayınlanmış ayrıntılı yazıların okunmasını öncelikle tavsiye ederiz. Ayrıca;
Bizler kişiliğimizin üzerine birçok çeşitli özellik ekliyoruz. Kimi zaman mesleğimiz öne çıkıyor, kimi zamansa bazı yeteneklerimiz. Bazen de sahip olduklarımız, kişiliğimiz üzerinde baskın gelip, bizi başka bir insan olmaya sürükleyebiliyor. Normalde naif bir kişiliğe sahip bir kimse, meslek itibariyle yönetici konumuna yükseldiğinde, otoriter bir zemine meylediyorsa rol karmaşası yaşıyor ve kişiliğinde de bu özellik öne çıkmaya başlıyor. Bir süre sonra konumu değişen aynı kişi, bu sefer bir boşlukta kendini bulabiliyor ve bunalım yaşayabiliyor. İnsan dünyaya geldiğinde en basit şeylere bile ihtiyaç duyan bir varlık. Bununla birlikte ihtiyacı ölçüsünde de yardımlarla donatılmış bir varlık. Hayatın başında gıdasından tüm bakımına kadar, kendinin karşılayamayacağı her şey onu seven yakınları tarafından karşılanıyor. Zamanla, yapabileceği işlerde kendi gayretiyle, çözüme ulaşma durumunda kalıyor. Bebekken bir işareti karnını doyurmaya yeterken, büyüdükçe karnını doyurmak için çalışıp para kazanması, ihtiyaçlarını alıp bununla yemeğini hazırlaması gerekiyor.
Bugün eğer imkânlarımızın birçoğunu kaybetmişsek, durumumuzun farkında olmalı ve kendimizden henüz ulaşamayacağımız hedefler beklememeliyiz. İdeal benlik ile gerçek benlik arasında uçurum arttıkça, kişinin gerçeklik algısında kopmalar meydana gelebiliyor.
Eşinizin kaybettiği meslek ve statüsü, onun için daha büyük bir imtihan olmuş olabilir. Siz de bununla birlikte farklı zorluklar yaşıyorsunuz. Burada elbette birbirinize destek olabilmeniz çok güzel. “Dil yatkınlığı” ve “sosyal hayata adapte olmada yeniliklere açık olmak” ayrı yeteneklerdir. Bir bayan olarak bu süre zarfında aileniz için elinizden geleni yapmaya çalışıyorsunuz. Size düşen,
"Benden çok şey bekleniyor, bunları yerine getirmezsem başarısız bir eş olurum. Eşimin de beklentilerini karşılayamazsam bu benim için yıkım olur." gibi duygu ve düşüncelere kapılmadan;
"Bugün bizler bir kaza atlattık, kimimiz daha fazla hasar almış olabilir, kimimiz baygın, kimimiz yorgun olabiliriz. Burada şimdi ne yapmaya gücümüz yeterse bunları yapmaya çalışalım. Yapamadıklarımızdan dolayı suçluluk duygusu yaşamayalım. Niyetimizin güzelliği ve acizliğimizin farkındalığı çok kıymetli. Darda kaldığımızda bizi bu kadar zorlu yolları aşarken Yalnız Bırakmayan'dan yardım isteyelim." düşüncesiyle hareket etmektir.
Siz dil ve evin bazı sorumlulukları için bugün taşın altına fazlaca elinizi koyuyor olabilirsiniz. Kişi gücünün yettiğinden sorumludur. İyi için gayret eder fakat neticesinde elinin yetmediği durumlarda eldekinin kıymeti değerlendirir.
Şuan imkân ölçüsünde aile bireylerinin bir arada olduğu haftalık toplantılar yapmanız;
- Aile içinde sorumluluk paylaşımları yapmanız (çocuklar dâhil basit ama yapılacak şeylerin paylaşılması önemli),
- Dönemden kaynaklı yapılamayan görevler ve sorumluluklar için sabır ve müsamaha göstermeniz, bu süreci sağlıklı atlatmanıza yardımcı olacaktır.
Yaşanan sorunları veya mücadele basamağındaki yetersizlikleri, tolere etmeye çalışırken bu durumun geçici bir süreç olduğu unutulmamalı. Tüm bunlarla birlikte dert ve tasadan uzak ama sizin daha iç dünyanıza yakın bazı uğraşılar ile zihin ve ruhunuzu dinlendirmeniz faydalı olacaktır. Basit de olsa imkânlar ölçüsünde hobiler edinmeniz, süreçteki kaygı düzeyinizin kontrol altında tutulmasına faydalı olacaktır.
Bu süre zarfında sizi veya aile bireylerini ayrıca zorlayan durumlarda bir uzmandan destek almayı ihmal etmeyiniz.
Aslında aileyi sarsan büyük olaylar, evde rollerin değişmesine sebep olabilir. Mesela 99 depreminde hasar gören evlere girip kıyafet ve erzak alma işi genelde kadınlar tarafından yapıldı. Bu durum normal karşılanabilir, çünkü anne olmak kadınları bu tarz travma durumlarında daha koruyucu ve güçlü yapabiliyor. Sorun kadının bir şeyler başarmasından ziyade, erkeğin çabalamak için kendinde bir güç görememesidir. Bunun geçici bir durum olduğunu bilip eşinizi güçlü olduğu yönlerini ön plana çıkarmaya teşvik edebilirsiniz.
 Ayrıca yakınlığınızın uzaklığa dönüşmemesi adına;
Eşinizle baş başa (çocuklar olmadan) haftada 1 dışarıda yemek yiyebilir veya benzeri bir faaliyette bulunabilirsiniz.
Evde ailecek (bütün aile fertleri) hiç olmazsa günde 1 vakit namazı cemaatle kılıp kısa bir dua yapmanız çok iyi gelecektir.
PSİKOLOJİK DESTEK EKİBİ